Zmysłowy autyzm - Integracja sensoryczna

Integracja sensoryczna to „zdolność dziecka do odczuwania, rozumienia i organizowania informacji dostarczanych przez zmysły z otoczenia do własnego organizmu.”[1]

U większości osób proces ten przebiega bez żadnych zaburzeń i dość automatycznie. Jednak w przypadku dzieci autystycznych dochodzi do zaburzeń przetwarzania sensorycznego. Zaburzenia przetwarzania sensorycznego prowadzą do błędnego odbioru otaczającego świata. Ze względu od tego, który kanał sensoryczny jest uszkodzony możemy wyróżnić:

· Nadwrażliwość sensoryczną, czyli do mózgu przekazywana jest zbyt duża ilość sensory zmów

· Niedowrażliwość sensoryczną, czyli układ nerwowy przekazuje do mózgu za mało lub za słabe bodźce

· „Biały szum”, czyli wadliwa praca mózgu wytwarza swoje sensoryzmy, wywołując zakłócenia i chaos.[2]

Zaburzone przetwarzanie zmysłów, uniemożliwia dalszy rozwój dziecka i prowadzi do przejawiania różnorodnych zachowań, które przedstawiłam w formie tabeli. Należy zaznaczyć, że charakterystyczne zachowania nie muszą występować u każdego dziecka, zaburzenia sensoryczne mogą przejawiać się w inny sposób, a także może dojść do różnych zaburzeń w zakresie jednego zmysłu.

ZMYSLY	NADWRAŻLIWOŚĆ SENSORYCZNA		NIEDOWRAŻLIWOŚĆ SENSORYCZNA	BIAŁY SZUM
	Reakcje dziecka
	„obronność sensoryczna”	„poszukiwanie silnych doznań”		„wytwarzanie zakłóceń przez sam mózg”
Dotyk	ucieczka, agresja, wycofanie się, ból nawet przy lekkim uścisku, strach przed nagłym dotykiem, strach przed kąpielą, preferowanie jednego rodzaju ubrań, łaskotanie się	Reaguje śmiechem na ból, gryzienie się, kłucie szpilką, skubanie naskórka, „dłubanie” w ranie, uderzanie np.: kolanami w podłogę		Drapanie się po ciele, dreszcze, cierpnięcie skóry (gęsia skórka bez powodu), uderzenia siebie i innych, potem nagły spokój i znów za jakiś czas wybuch agresji
Smak	Bardzo ograniczony repertuar spożywanych posiłków, niechęć do próbowania nowych, wymioty, krztuszenie się	Szeroki wachlarz posiłków, zjada nawet części niejadalne, mogą nawet wypić płyn do wybielania. NALEŻY BARDZO UWAŻAĆ		Ssanie języka, próbowanie własnej śliny, mogą zwracać pokarm i znów go próbować, rzadko jedzą samodzielnie
Wzrok	Zbieranie okruszków, obserwacja pyłków, nagłe kontrolowane ruchy ciałem, uwielbiają okrągłe obrotowe rzeczy np.: zegary, bąki. Bardzo dobra pamięć wzrokowa, fascynacja kropelką śliny rozciągniętej między palcami, układają przedmioty w jakiś wzór, rysują desenie, nie lubią silnego blasku słońca	Kiwanie się w przód i w tył, lubi patrzeć wprost na słońce UWAGA – możliwość uszkodzenia oczu, często chodzi dookoła jakiegoś przedmiotu, odczuwa lęk przed schodami, wysokością. Występują WIZUALIZMY, czyli obracanie przedmiotami przed oczami, lubią lustra, szyby, chętnie wyginają wszelkie druty, lubi naciągać gumki i strzelać nimi		Rozszerzenie źrenic, wrażenie jakby wpatrywały się w środek swoich gałek ocznych, trą powieki, aby wywołać efekt błysków, nie SA w stanie patrzeć komuś prosto w oczy,
Węch	Zatykanie nosa, wymioty, wyczuwanie zapachów na dużą odległość, odmowa oddania kału czy moczu, odmowa przyjmowania niektórych potraw	Smarowanie się własnym kałem, obwąchiwanie przedmiotów, zabawy i znaczenie miejsc śliną, szeroki wachlarz posiłków,		Stale odczuwanie zapachu, zasłanianie ręką ust i nosa a potem dmuchanie, aby poczuć własny zapach, wkładanie do nosa przedmiotów
Słuch	Zatykanie uszu, buczenie (chęć wprowadzenia jednostajnego dźwięku jako ucieczka przed nieznanymi), sprawia wrażenie głuchego, lubi szept, ma lekki sen, słyszy dźwięki nawet z dużej odległości, często boja się zwierząt, ponieważ wydają nagłe dźwięki	Krzyczenie, sam wytwarza spuszcza wodę w ubikacji rytmiczne dźwięki, uwielbia, hałas, ciągle, odkręca kran, przysłuchuje się pralce, odkurzaczowi, uwielbia gwar , wysokie dźwięki, rzucanie ciężkimi przedmiotami		Jest zainteresowane dźwiękami pochodzącymi z własnego ciała, słucha bicia serca, pracy jelit, wybuchają krzykiem bez przyczyny, stale wydają dźwięki i słuchają ich, często przybierają dziwne pozycje ciała

Przywracaniem prawidłowej pracy wyżej wymienionych zmysłów, zajmuje się terapia integracji sensorycznej (SI). Terapię prowadzą specjalistyczne gabinety, lub ośrodki integracji sensorycznej. Również rodzice i opiekunowie mogą wykonywać pewne ćwiczenia z dzieckiem, które pomogą mu lepiej rozumieć świat i ułatwią dalszy rozwój. Propozycje ćwiczeń przedstawiłam w zakładce „Terapia zaburzeń sensorycznych”. Zapraszam.

[1] Polly Godwin Emmons, Liz McKendry Anderson „Dzieci z zaburzeniami integracji sensorycznej”, wyd. K.E.Liber, Warszawa 2007

[2] Carl H. Delacato „Dziwne, niepojęte”, Fundacja SYNAPSIS, Warszawa 1995